Książka Katarzyny Bocheńskiej zasługuje na uwagę, gdyż umiejętnie łączy walory popularnonaukowe z poradnikowymi. Znajdziemy tu zatem treści odwołujące się do uznanych wyników badań naukowych z obszaru szeroko rozumianej komunikacji interpersonalnej, dotyczące jej praktycznego znaczenia, jak również doskonalenia umiejętności w jej zakresie. Z tego względu odbiorcami tej publikacji mogą być osoby profesjonalnie zajmujące się problematyką komunikacji międzyludzkiej, studenci różnych kierunków (zwł. psychologii społecznej, pedagogiki, politologii, socjologii itp.) oraz tak zwani przeciętni czytelnicy.

„Akademia umiejętności komunikacyjnych” – jak sugeruje tytuł – ma przede wszystkim na celu edukację zdolności komunikacyjnych. Z tą książką nie jest to trudne - autorka sprawnie operuje językiem, a przy tym posługuje się elementami wykładu, przytacza wiele ciekawych przykładów, podaje propozycje ćwiczeń. Publikacja ta ma zatem z jednej strony olbrzymie walory poznawcze (pozwala zdobyć dużą wiedzę o komunikacji interpersonalnej), z drugiej natomiast umożliwia doskonalenie własnych umiejętności interpersonalnych.

Książka wyróżnia się również dopracowaną stroną edytorską – liczne schematy i rysunki obrazują opisywane zjawiska oraz ułatwiają lepsze zrozumienie prezentowanych zagadnień. Praca składa się z 20 części, logicznie skonstruowanych, tworzących komplementarną całość, a przy tym napisanych z dużą znajomością rzeczy, niebanalnym, bogatym, a przy tym zrozumiałym i komunikatywnym językiem.

Druga część podręcznika Antropologia kulturowa, zatytułowana: ”Kultura obyczajowa początku XXI wieku” ukazuje proces zmian i ciągłości w kulturze w kontekście przeobrażeń obyczajowych. Punktem wyjścia rozważań jest kategoria ciała i cielesności, które różnie interpretowane tutaj ukazane są w aspekcie uwarunkowań w kulturze obyczajowej.

     W strukturze treści rozdziałów, co jest nowością, uwidacznia się podział związany z kategoriami kultury (kultura bytu, społeczna, duchowa). Rozdział pierwszy dotyczy głównie współczesnego kultu ciała, młodości, wzorów kobiet i mężczyzn, praktyk związanych z higieną i troską o urodę, dotyczące mody, ubioru i zdobienia ciała. Rozdział drugi dotyczy obyczajowości związanej z zagadnieniami bytowymi, m.in. potrzeba schronienia, bezdomności i emigracji zarobkowej, odżywiania i obyczajowości kształtowanej przez supermarkety. Rozdział trzeci dotyczy obyczajowości związanej z zaspokojeniem wartości witalnych: zdrowia i seksu. Porusza m.in. problem otyłości i anoreksji, różnorodnych zachowań seksualnych, problem trzeciej płci i homoseksualizmu.

     Rozdział czwarty traktuje o reliktach obyczajowych, związanych np. z rekreacją, formami życia społeczno-rodzinnego i towarzyskiego. Jest tu mowa o targach i jarmarkach, turniejach rycerskich, zwyczajach łowieckich, Ochotniczej Straży Pożarnej, a także o domowych formach życia towarzyskiego, o reliktach kultury szlacheckiej i żydowskiej. Rozdział piąty traktuje o obyczajowości religijno-świeckiej typu renesansu egzorcyzmów i pielgrzymek oraz nowych zjawisk dotyczących pochówku ludzi i zwierząt oraz zmian występujących w religijności wiernych i w życiu instytucji Kościoła.

     Rozdział szósty dotyczy obyczajowości młodego pokolenia. Są to zarówno zachowania patologiczne jak i godne uznania.

     Rozdział siódmy dotyczy obyczajowości życia artystycznego, naukowego i politycznego. Całość kończą rozważania dotyczące globalnego charakteru ponowoczesnej obyczajowości kreowanej przez media.

Autor w swojej pracy podejmuje problem ogromnej wagi, jakim jest w naukach społecznych młodzież i jej rola w modernizacji i rozwoju społecznym terenów peryferyjnych. Autor w toku rozprawy stara się odpowiedzieć na pytanie czy młodzież pogranicza będzie sprzyjała procesom zmiany społecznej[...].

Rozprawa ta więc będzie cenna i dla socjologa - wprawionego badacza, bowiem zawartość merytoryczna rozprawy powinna zadośćuczynić ciekawości naukowców, ale także – a może przede wszystkim – dla studenta - początkującego badacza, który na przykładzie konkretnego zagadnienia, zresztą bliskiego zainteresowaniom młodych, może dokładnie prześledzić, jak dochodzi się w socjologii do konkretnych wniosków. Dla studentów socjologii będzie to cenna pomoc, którą będą mogli wykorzystać przy pisaniu prac licencjackich.

( z recenzji dr hab. Ryszarda Tomczyka)

Oddajemy do rąk czytelników publikację dotyczącą szeroko pojętego zagadnienia śmierci pt. Człowieka w obliczu kresu życia – studia interdyscyplinarne. Mamy w zamiarze dostarczyć opracowanie, które w trzech wymiarach zarysowuje eksponowane zagadnienie, tj. Współczesne zainteresowania śmiercią – w stronę egzystencjalnej przepaści, Myślenie trudne, lecz niezbędne – cenne doświadczenia śmierci, Śmierć społeczna – nieposkromione myśli o unicestwieniu. W zależności od wymiaru mówimy m.in. o kwestii związanej z odchodzeniem, odejściem, końcem i wiarą w to, że „życie ludzkie się jeszcze nie kończy”. W tekstach wyłania się walka o życie, ważne jest bowiem to, aby je dogonić, nadać mu sens, nową jakość – zwłaszcza w ostatnich dniach, chwilach zanim odejdzie z ostatnim oddechem. Ilustruje się jednocześnie doświadczanie śmierci widzianej z różnych perspektyw, a także wyrażonej w ignorancji, spychaniu na margines społecznego funkcjonowania zarówno problemów, jak i osób z nimi się zmagających, piętnowaniu zjawisk będących udziałem człowieka wówczas, kiedy żyje. Można by wskazać, że jest to uśmiercanie za życia. Ten wymiar ma na celu przywołać refleksję i mądrość, która spowoduje pragnienie otwarcia się na życie, innego spojrzenia na nie. Zarysowane wymiary związane są z uczeniem się na nowo każdego etapu życia zbliżającego nas do śmierci. Może być to zmaganie ze śmiertelną chorobą kogoś bliskiego, swoją, towarzyszenie komuś w odchodzeniu, a także zmiana myślenia i redefiniowania zjawisk zepchniętych na margines – kres życia. Może to być w końcu i nowy sposób rozumienia, udzielania pomocy, otwierania drzwi przed tymi, którzy tak jak inni zasługują na takie samo życie ze względu na jego osobowy wymiar i nadaną każdemu bez wyjątku godność. Holistycznie rzecz ujmując, należy nadmienić, że niewątpliwie ukazane teksty nie są przygodnie dobrane, ale posiadają wspólny mianownik o wektorze rozważań skoncentrowanych na krańcach egzystencjalnego tchnienia. Kreślone w książce słowa dookreślają i wypełniają niniejszy dyskurs, wywołując – jak należy mniemać – trudne myśli oraz refleksje o przemijaniu i doczesności. Instynkt życia oraz konstruowanie ścieżki własnego rozwoju, a także sam fakt codziennego funkcjonowania, rozniecają uzasadnione obawy szczególnie w kontekście nurtu ziemskiego bytowania o to, co wydarzy się jutro, jak potoczy się moje życie. Lokując nasze dysputy w takiej problematyce, pomimo jej ciężaru egzystencjonalnego liczymy, że staną się one zachętą do naukowego namysłu. Polecamy niniejszą lekturę z nadzieją na życzliwe przyjęcie i pozytywny odbiór.

Człowiek interesował się technikami ozdabiania swojego ciała od niepamiętnych czasów. Jedną z nich jest wykonywanie tatuażu. Największą fascynację tym zjawiskiem przejawiają przedstawiciele świata przestępczego. W kręgach kryminogennych bywa on oznaką przestępczej działalności. W książce starano się przybliżyć i opisać kwestie związane z bardzo interesującym, a zarazem kontrowersyjnym zjawiskiem tatuażu w wydaniu penitencjarnym. Przedstawiono rodzaje i funkcje tatuaży więziennych, sposoby ich wykonywania, usuwania, ich symbolikę i znaczenie w grupie podkulturowej. Omówiono także narzędzia służące do „dziergania”, uregulowania legislacyjne i wiele innych zagadnień związanych z tą osobowością więzienną. Książka zawiera 197 fotografii tatuaży więziennych o różnych rozmiarach, różnej treści i znaczeniu, znajdujących się w rozmaitych miejscach ciała. Wszystkie zdjęcia zostały dokładnie opisane. Książka powinna wzbudzić zainteresowanie praktyków penitencjarnych, studentów pedagogiki resocjalizacyjnej, psychologii penitencjarnej, prawa karnego wykonawczego, zwłaszcza prawa penitencjarnego, oraz pracowników naukowych tych dyscyplin.

          Na rynku mamy coraz więcej pozycji dotyczących pracy z dziećmi z ADHD, ale poniższe opracowanie tym się różni od innych, że traktuje młodego człowieka bardziej kompleksowo. Umożliwia dokonanie jego charakterystyki uwzględniając aspekty psychologiczne, zamiłowanie do różnych dziedzin życia i wskazuje na stan psychiczny danego dziecka.

          Publikacja napisana przystępnym językiem wzbogacona jest kilkunastoma tekstami z różnych dziedzin i własnych obserwacji. Teoria to nie wszystko, najważniejsza jest praktyka i Autorka pragnie się podzielić własnymi spostrzeżeniami wyniesionymi z pracy nauczycielskiej oraz terapeutycznej z dziećmi, młodzieżą, a także dorosłymi.

          Książka może okazać się pomocna dla przyszłych terapeutów, nauczycieli, pedagogów i rodziców oraz pomoże pogłębić wiedzę tym wszystkim, którzy pragną pomagać innym osobom.

Książka dzieli się na dwie części. Pierwsza – Tradycje i współczesność – pokazuje genezę, rozwój oraz współczesne „sposoby istnienia” ewaluacji edukacyjnej w dwóch jej postaciach: jako praktyki nieodłącznie związanej z dziejami naszego gatunku oraz jako grupy nurtów, podejść i teorii istniejących w ramach dyscypliny akademickiej powstałej w latach 50. ubiegłego stulecia w Stanach Zjednoczonych. W ten sposób chcę zaprzeczyć obecnej w myśleniu wielu wpływowych osób w Polsce tezie, że ewaluacja jest kulturowo obcym, „wziętym z kosmosu” bytem. Że nie istniała wcześniej i jeśli już musimy ją prowadzić (bo tak każe prawo), to „trzeba ją wymyślić od nowa”. W tej części przedstawiam świadectwa, w których świetle takiej tezy da się bronić. Drugiej części książki nadałem tytuł Słowa wytrychy, słowa klucze. Analizuję tu sześć kategorii: wartości, refleksję, dialog, podmioty sceny edukacyjnej, odpowiedzialność i jakość. Każdej z nich poświęcam osobny rozdział. O ich wyborze zadecydowały dwie kwestie. Pierwszą z nich jest fakt, że każda z tych kategorii odnosi się do fundamentalnych problemów podejmowanych w teorii i metodologii badań ewaluacyjnych. Jednocześnie – z racji swojej ogólności – traktowane są często jako aksjomaty niewymagające dalszych uzasadnień. Tymczasem – jeśli się im przyjrzeć bliżej – nawet jeżeli przyjmują status ukrytych przedzałożeń (por. Slife, Williams, 1995), to zawsze stanowią punkt odniesienia w zrozumieniu fenomenu bogactwa modeli, nurtów, podejść czy generacji ewaluacji.

Książka jest wynikiem wieloletnich prac nad teoretycznym i praktycznym modelem ewaluacji społecznej, która znajduje zastosowanie w edukacji; może być także prowadzona na wszystkich innych obszarach w stosunku do przedmiotów, które mogą być poddawane badaniom ewaluacyjnym. Zaproponowany model ewaluacji przez wiele lat był wdrażany i praktykowany przez autorkę w licznych podejmowanych przez nią badaniach ewaluacyjnych, wprowadzając do nich elementy uspołecznienia, dialogu i partycypacji różnorodnych grup społecznych, będących pośrednio bądź bezpośrednio uczestnikami badań ewaluacyjnych lub grup i instytucji zainteresowanych wynikami ewaluacji. Książka jest próbą wskazania potencjałów ewaluacji w jej uspołecznionym modelu; jest także próbą nakreślenia potrzeb wdrożenia tego typu ewaluacji, który w swoich założeniach nawiązuje do doświadczeń pedagogicznych, m.in. pedagogiki społecznej, ale także pedagogiki krytycznej. W tym pierwszym odwołaniu ewaluacja nawiązuje do wartościowania, praktyczności i celowości. Badania ewaluacyjne mają także wiele wspólnych elementów z badaniami krytycznymi. Ich zbieżne przesłanki zawierają się np. w potrzebach dostrzegania zmienności rzeczywistości społecznej, usytuowaniu badacza wewnątrz badanej rzeczywistości, odwołaniu do kontekstu społecznego i podejmowaniu przez badacza krytyki zarówno w jej pozytywnym, jak i negatywnym kontekście. Niniejsza książka ma za zadanie pokazać rozumienie, metodologię i możliwości wykorzystania ewaluacji społecznej w edukacji oraz drogę do wypracowania właściwej kultury ewaluacyjnej, jaka stanowi długofalowy cel jej stosowania.

W ciągu wieków zostały sformułowane różne koncepcje człowieka na gruncie filozoficznym, teologicznym i naukowym. Czy już wiemy, co to jest człowiek? Pytanie to jest szczególnie dramatyczne na początku XXI wieku i trzeciego tysiąclecia, gdyż nastąpiło załamanie się euroatlantyckiej kultury duchowej. Przez wieki mozolnie budowana koncepcja człowieka staje się dzisiaj problematyczna, gdyż w różnych przekrojach doktrynalnych i teoretycznych dochodzi do dekompozycji człowieka, a tym samym dekompozycji ładu kulturowego. Czy nauka o człowieku jest możliwa? Każda z osobna rozpatrywana nauka szczegółowa zajmuje się ogółem swoistych szczegółów. Tylko filozofia ma uprawnienia do konstytucji fundamentu nauk o człowieku, gdyż używając metod badań i narzędzi badawczych, ale i formułując cel badań i dobierając odpowiednie środki do realizacji celu, jest w stanie odpowiedzieć na pytanie: kim jest człowiek? Przez wieki przyjmowano, że struktura fizyczna człowieka jest dziedziczona genetycznie, a struktura psychiczna jest warunkowana społecznie i kulturowo. Przez wieki nie zauważono istotnego związku zachodzącego między ludzką naturą a ludzką kulturą, a przecież kultura nie stanowi przeciwieństwa natury; kultura stanowi dopełnienie natury. Warunki możliwego poznania wyznaczają biologiczne struktury wrodzone, które w procesie rozwoju są kulturowo kształtowane.

Pojęcie wartości jest trudne do zdefiniowania. Każdy z nas – lepiej lub gorzej – wie, co jest dla niego ważne, cenne i godne zaangażowania. Jednakże aby podejmować słuszne decyzje, trzeba najpierw stworzyć hierarchię wartości i żyć z zgodnie ze swoimi zasadami. Wkraczanie w dorosłość nie jest proste. Współczesny młody człowiek często staje na rozdrożu, musi wybierać pomiędzy kryteriami, którymi kierują się jego rówieśnicy, a tym, co dyktuje mu sumienie. Wyboru nie ułatwiają mu również dorośli, którzy są krytyczni w ocenie oraz w wypowiedziach na temat jego zachowania. Niniejsza książka powstała z chęci podzielenia się z Czytelnikiem wynikami badań dotyczących wartości, które Autorki przeprowadziły w roku szkolnym 2007/2008. Autorki chciały się dowiedzieć, jakie wartości cenią młodzi ludzie. Istotna była dla również konfrontacja wyników badań przeprowadzonych pod koniec lat dziewięćdziesiątych XX w. z badaniami przeprowadzonymi na początku XXI w. Autorki chciały sprawdzić, czy młodzież, która żyje w nieco innym świecie, obcująca na co dzień z natychmiastowym przepływem informacji, posługująca się Internetem i wysyłająca SMS-y nadal wyznaje takie same wartości, jakie cenili jej rówieśnicy przed laty. Czy istnieją różnice w hierarchiach wartości współczesnej bydgoskiej młodzieży i tych, które zostały zadeklarowane przez młodzież w latach dziewięćdziesiątych? Uczniowie bydgoskich szkół średnich, podzielili się swoją hierarchią wartości, a także zdradzili, w jaki sposób czy w jakich sytuacjach te wartości urzeczywistniają. Autorki interesowało to, co prawie dorośli ludzie uważają za wartościowe w swoim życiu. To, czy szkoła, do której chodzą, którą sobie wybrali, daje im szansę realizowania ich wartości, a także to, jakie znaczenie ma dla nich środowisko rodzinne. Większość z nich w momencie badania nie była jeszcze pełnoletnia, jednakże w tym roku osiągnęła już wiek, w którym uzyskała pełne prawo do decydowania o sobie i możliwość zabierania głosu w sprawach istotnych dla całego społeczeństwa (np. poprzez udział w wyborach), a także przystąpi do egzaminu dojrzałości. W książce zostały przedstawione wyniki badań przeprowadzonych wśród uczniów klas drugich bydgoskich publicznych i niepublicznych szkół ponadgimnazjalnych kończących się maturą oraz ich interpretację poprzedzoną wykładem na temat wartości. Zawarto w niej również przegląd definicji wartości, systemu wartości oraz hierarchii wartości oraz przytoczyły wypowiedzi wybranych autorów na temat istnienia wartości i sposobów ich rozumienia, a także typologie wartości i różne ich teorie. Autorki mają nadzieję, że podczas lektury tej książki Czytelnik lepiej pozna wartości bydgoskiej młodzieży. Zrozumie, co jest dla niej ważne i czym kieruje się ona w życiu.

Miłość własna pozbawiona egoizmu jest bazą dla pokoju i indywidualnego szczęścia. Zdolność do odczuwania miłości własnej mamy w sobie od momentu narodzin, jednak bardzo rzadko ma ona możliwość rozwinąć się, ponieważ dzieci dorastają przeważnie w atmosferze: „Ja wiem najlepiej, co jest dla ciebie dobre”. Zasady wychowawcze podobne do tej hamują rozwój zaufania i miłości wobec samego siebie oraz powodują w dziecku kiełkowanie agresji. W taki sposób uczymy się nienawidzić siebie i obawiać innych. W książce tej Hubertus von Schoenebeck, szef instytutu i towarzystwa „Przyjaźń z dziećmi”, przedstawia skuteczną metodę uwolnienia się od nienawiści wobec samego siebie, bezsilności i egoizmu. Dzięki niej uczymy się konstruktywnego stosunku do własnej osoby, innych ludzi i wzajemnych naszych powiązań, kiedy to dorosłemu człowiekowi na nowo udaje się polubić samego siebie, bez obaw nawiązywać kontakty z innymi i żyć wspólnie w pokoju.

Prof. zw. Dr hab. Bogusław Śliwerski

 Tłumaczenie: Iwona Pańczakiewicz

Książka ta próbuje odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób wybrane elementy kontekstu społecznego wpływają na realizowanie przez dziecko nowych zadań. Inicjuje ją przegląd zagadnień związanych z charakterystyką dziecka w późnym dzieciństwie: jego emocjami, kształtującym się obrazem własnej osoby oraz typową aktywnością.

Analizie poddano rolę dorosłych i ich formy aktywności kierującej losem dziecka, z uwzględnieniem wspomagania rozwoju. Wyszczególniono i scharakteryzowano epizody wzajemnego zaangażowania, sprzężenie zwrotne, mobilizację do działania, krytykę i wsparcie. Specyficzne doświadczenie wspierające rozwój dziecka oferuje rodzina. Innych możliwości dostarcza nauczyciel, który dla dziecka jest przedstawicielem szkoły. Zwrócono uwagę na sposób spostrzegania i poznawania dziecka przez nauczyciela oraz sposoby wchodzenia z nim w interakcję.

Dzięki temu dokonano przeglądu zjawisk charakteryzujących dziecko i jego społeczny kontekst.

W książce skoncentrowano się również na okresie późnego dzieciństwa, kiedy dziecko staje przed nowymi zadaniami rozwojowymi. Po trzech latach edukacji w szkole podstawowej (nauczanie zintegrowane – wczesnoszkolne) zostaje poddane nowym wymaganiom i płynące stąd doświadczenia mogą stać się dla dziecka podłożem do dalszego rozwoju. W nowej sytuacji wybiera dla siebie indywidualny sposób reagowania, a zadanie staje się szansą rozwoju, w którym dorosły może być mediatorem.

Ponieważ monografia pokazuje zmiany w zakresie funkcjonowania ucznia w szkole, przechodzącego od nauczania zintegrowanego do blokowego, jest adresowana do nauczycieli, pedagogów, psychologów szkolnych oraz studentów tych kierunków. Wnioski z pracy mogą być pomocne w rozwiązywaniu niektórych praktycznych zagadnień, z którymi wymienione osoby spotykają się na co dzień w pracy w szkole podstawowej.

          Pomysł napisania książki powstał w trakcie słuchania przez Autora wykładu z karnego prawa procesowego, kiedy to znamienity profesor, omawiając postępowanie sądowe przed sądem pierwszej instancji, powiedział, że „niezbadane są wyroki boskie i sądów powszechnych”. Autorowi nasunęło się pytanie: dlaczego? Czy to możliwe, że wyrok sądowy zależy od przypadku lub czyjejś manipulacji?

          W prezentowanej publikacji Autor wyjaśnia, jak dzieci, dorośli i młodzież rozumieją sprawiedliwość; w którym momencie trwającego postępowania karnego mogą wystąpić techniki manipulacji? W książce opisano także jeden z artykułów postępowania karnego i przeanalizowano, czy ustalona w procesie interpretacji norma prawna pozostaje w zgodzie z wolą ustawodawcy, a jednocześnie jest sprzeczna z mechanizmami działania umysłu ludzkiego. Czytelnik znajdzie tu także rozdział o kłamstwie w procesie karnym i jego uwarunkowaniach, przyczynach i metodach wykrywania. O tym, jak trudna sytuacja i związany z nią stres wpływają na oskarżonego i sąd orzekający – możemy przeczytać w kolejnym rozdziale. Ważnym aspektem, o którym pisze Autor, jest zaufanie, które w określony sposób wpływa na metody przesłuchań.

Intrygująco brzmią tytuły kolejnych rozdziałów „Lepiej znać jednego prokuratora niż cztery kodeksy”, „Obyś wiecznie czekał” (omówienie wybranych mechanizmów obronnych w czasie postępowania karnego), „Kobieta hormonalna” (Kiedy jest lepiej: jak sędzią jest kobieta czy mężczyzna? Czy gdy sędzia jest starszy lub młodszy?). Autor także stara się odpowiedzieć na pytanie „Jaki jest prawnik, a jaki powinien być?” oraz tworzy „Kontrowersyjny poradnik”, w którym znajdują się sposoby postępowania w momencie zatrzymania przez policję.

W załącznikach Autor umieścił praktyczne wskazówki dotyczące odczytywania mowy ciała oraz „Słowniczek topików prawniczych oraz kilku często używanych w języku prawniczym terminów łacińskich”.

          Prezentowana publikacja nie jest pracą typowo naukową. Napisana jest bardzo przejrzystym językiem. Stanowi swoiste vademecum podstawowych praw psychologii, z którymi spotyka się nie tylko prawnik, ale również osoby biorące udział w postępowaniu sądowym, np. świadkowie. Książka zawiera wiele informacji, które mogą być wykorzystane w procesie nauczania studentów prawa, psychologii, socjologii oraz pedagogiki.

           Tematyka problemów alkoholowych jest zawsze aktualna ze względu na ich rozpowszechnienie i różnorodność konsekwencji zeń wynikających. Istnieje jednak pewna luka na tle literatury przedmiotu dotycząca funkcjonowania osób uzależnionych od alkoholu w obrębie marginesu życia społecznego, na który są spychani. Wyizolowani ze społeczeństwa alkoholicy organizują się często w charakterystyczne grupy na różnych jednostkach terytorialnych. Ten aspekt choroby alkoholowej nie był dotąd badany.

          Książka stanowi próbę podjęcia istotnego społecznie problemu dotyczącego niebadanego dotąd aspektu problemów alkoholowych: tworzenia się grup, a być może subkultur, których członkowie reprezentują poszczególne stadia uzależnienia od alkoholu oraz prezentują swoją osobą różne stopnie degradacji zawodowej, społecznej i zdrowotnej poprzez patologiczny kontakt z alkoholem.

          Podrozdziały części teoretycznej pracy obejmują zagadnienia dotyczące terminologii, podstawowych wiadomości o alkoholu, zarysu historycznego pijaństwa w Polsce, wzorów, stylów picia, przyczyn sięgania po alkohol, motywów picia oraz psychologicznych teorii dotyczących powodów sięgania po alkohol. W większości część teoretyczna pracy skupia się na konsekwencjach krótkotrwałego jak i długotrwałego oddziaływania alkoholu na organizm i psychikę człowieka. Dotyczy to zarówno przewidywalnych efektów fizjologicznych po jego spożyciu jak i zdrowotnych, społecznych i materialnych konsekwencji długotrwałego nadużywania alkoholu w tym tworzenia się więzi grupowej osób uzależnionych od alkoholu. Zdefiniowane i scharakteryzowane jest także uzależnienie od alkoholu, fazy i typologie alkoholizmu, czynniki wpływające na rozwój uzależnienia oraz instytucje sprzyjające piciu.

          Nowatorski charakter ma rozdział dotyczący grup „meneli”. Praca zawiera definicje pojęcia ,,menel” (humorystyczną jak i naukową), próbę charakterystyki tworzonej przez nich grupy oraz rozważania dotyczące klasyfikacji „meneli” jako grupy społecznej czy też subkultury.

          Poruszone, na podstawie dostępnej wiedzy dotyczącej problemów alkoholowych, psychologii społecznej oraz grup społecznych zagadnienie, stało się inspiracją do przeprowadzenia badań na temat powstawania, funkcjonowania oraz konsekwencji przynależności do grup „meneli”. Badania oparto na opracowanej przez Autorkę koncepcji metodologiczne, a także narzędziach badawczych własnego autorstwa.

          Monografia ma charakter studiów diagnostycznych. Została opracowana na podstawie badań przeprowadzonych w miejscowości Stróża w województwie małopolskim.

          Rozdział II zawiera koncepcję metodologiczną badań, opis ich przebiegu oraz charakterystykę narzędzi badawczych.

          Rozdział III zawiera analizę i interpretację zgromadzonego materiału badawczego. Na podstawie ankiet przeprowadzonych wśród społeczności lokalnej przedstawiony jest sposób postrzegania grupy „meneli” przez mieszkańców Stróży.

          W oparciu o wywiady przeprowadzone z 34 przedstawicielami grupy „meneli” oraz dokonywanych podczas obserwacji, w książce przedstawiono ich materialną, zdrowotną i społeczną sytuację zadając pytania nie tylko dotyczące problemów alkoholowych, ale także systemu wartości czy też sposobu odżywiania. Między innymi w oparciu o te wywiady powstało 18 indywidualnych charakterystyk członków grupy „meneli”.

          Wnioskiem z badań staje się fakt iż „menele” są swoistą subkulturą lokalną. Między osobami mającymi problemy z przystosowaniem się do środowiska społecznego i kulturowego, w jakim przyszło im żyć ze swoją chorobą dochodzi do interakcji czego wynikiem są określone normy i działania podejmowane w obrębie grupy. Książka po raz pierwszy porusza ten właśnie aspekt problemów alkoholowych.

          Czytelnik w trakcie lektury zaznajamiając się najpierw z terminologią i teorią dotyczącą problemów alkoholowych, ich przyczyn i konsekwencji ma możliwość odniesienia zdobytej wiedzy do kolejnych rozdziałów dotyczących bezpośrednio „meneli”. Umożliwia to pełniejsze zrozumienie tego, kim tak naprawdę jest „menel” i tego, jakie problemy zdrowotne, materialne i społeczne mogą go dotyczyć jako jednostki funkcjonującej na marginesie życia społecznego.

           Książka nawiązuje do badań poświęconych funkcjonowaniu więziennictwa w czasach Trzeciej Rzeszy. Do dzisiaj wiele aspektów związanych z funkcjonowaniem instytucji więziennej jak i przebywających w niej osób wydaje się być nie do końca odkrytych. Obszar Śląska w tym względzie jest szczególny. Część z więzień funkcjonowała jeszcze przed rozpoczęciem wojny w strukturach niemieckiego wymiaru sprawiedliwości. Część została włączona do niego po rozpoczęciu wojny.

           Praca składa się z czterech rozdziałów. W pierwszym rozdziale przedstawiono strukturę i organizację więziennictwa na obszarze Trzeciej Rzeszy. W rozdziale drugim starano się ukazać organizację więziennictwa na Śląsku. Trzeci rozdział przybliża Czytelnikowi stany liczbowe więźniów osadzanych w samodzielnych zakładach egzekucyjnych. W ostatnim rozdziale ukazano egzekucję orzekanych kar sądowych w więzieniach sądowych.

           Książka może zainteresować Czytelnika, ponieważ jak długo będą nas interesować tragiczne losy ludzi i jak długo nie będziemy na nie obojętni, tak długo będziemy zabiegać, aby takie dramaty się nie powtórzyły.

Niniejsza publikacja ma podtytuł „Wykład akademicki” i taki ma w założeniu charakter. Jednak do chwili zamknięcia pracy nad tekstem nigdzie został on wygłoszony. Tym określeniem głównie wyjaśniamy status rozważań, ich kształt, niewielką liczbę przypisów i język narracji. A też uzasadniamy ilustracyjność, co może być uznane wręcz za zbytnie przeilustrowanie wywodu. Wykład ten, przedstawiany tradycyjnie, byłby bowiem wsparty dużą porcją prezentacji. Wykład podzieliliśmy na trzy części (ujęcia), prezentując w każdej z nich inną perspektywę kluczowych tu pojęć i ich wzajemnych relacji. W narracji nie posługujemy się wbrew pozorom formą pluralis maiestatis, lecz – idąc za podpowiedzią Kazimierza Twardowskiego – pluralis modestiae, która zdaniem tego wybitnego filozofa jest dla wykładów akademickich najbardziej odpowiednia. Celami wykładu są poczynienie pewnego porządku metodologicznego i terminologicznego w zakresie pojęć modelu, modelu rozwoju dziecka oraz próba ustalenia ich relacji z czasem zarówno w ujęciu „newtonowskim”, jak i „einsteinowskim”. Czyli z czasem postrzeganym jako byt obiektywny i absolutny oraz czasem relatywnym, podmiotowym, postrzeganym nie tylko indywidualnie, ale także niepowtarzalnie. W rozważaniach jest również mocno wyeksponowany wątek rozwoju, pokazywanego na przykładzie modeli całożyciowych. Jednakowoż sam zamysł wykładu i jego główną oś stanowiło dzieciństwo, a ściślej – jego rozwojowy fenomen. I to staraliśmy się w miarę dyskretnie podkreślać, a w każdym razie dostrzec. Również w tytule tego wykładu. Zaprezentowany w książce wykład jest wyrazem woli powrotu do zagadnień oraz obszarów podstawowych dla pedagogiki, do powolnego namysłu nad jej filozoficznymi i logicznymi źródłami. To jak „powrót do domu” po wieloletniej wędrówce w dorożce naukowego eseju i niemal literackiej narracji autora. To również reakcja na upowszechniającą się „pedagogikę poboczy”, pedagogikę tak niekiedy egzotyczną, że aż marginalną dla paradygmatu tej nauki.

Oddawana w ręce czytelników książka jest zaledwie pierwszą z całego cyklu, który Autorka przygotowała, pozostając od lat pod działaniem magii Hogwartu. W kolejnych tomach postara się rozszyfrować zawarte w serii o Harrym Potterze aluzje filozoficzne, historyczne, polityczne i autobiograficzne. Objaśni nie zawsze zrozumiałe dla polskiego czytelnika realia. Zajmie się również językiem utworu, pełnym mistrzowskich instrumentacji i słownych szarad. Wskaże na inspiracje Rowling Biblią, mitologią grecką, rzymską, celtycką, nordycką i indyjską. Omówi bogatą symbolikę kulturową cyklu powieściowego. Skomentuje znaczenie i etymologię występujących w powieści zaklęć. Osobne miejsce poświęci kluczowi astrologicznemu i alchemicznemu, którym warto posłużyć się, czytając Harry’ego Pottera. Szczególną uwagę zwróci na intertekstualność cyklu, inspirowaną wielkimi dziełami literatury światowej, takimi jak Władca Pierścieni czy Bracia Karamazow. Omówi również konwencje gatunkowe, do których Rowling nawiązała, twórczo je przekształcając. W tomie pierwszym autorka próbuje odpowiedzieć na pytania: czym jest szkoła magii w Hogwarcie, jakie znaczenie ma obowiązujący w niej podział uczniów na cztery domy, czym jest ulubiona gra zespołowa czarodziejów – Quidditch. Przygląda się również bliżej domowi Gryffindor, do którego należą główni bohaterowie, objaśniając powiązaną z nim symbolikę oraz funkcję, jaką Gryfoni pełnią w magicznym uniwersum.

           Książka jest próbą rekonstrukcji źródeł teoretycznych i metodologicznych dydaktyki jako subdyscypliny naukowej. Poprzez odejście od wąsko instrumentalnego, upraktycznionego rozumienia dydaktyki jako zbioru instrukcji dla nauczyciela umożliwia zmianę świadomości dydaktycznej, jej niejednoznaczność i ideologiczne uwikłania. Autorzy kreślą w niej obraz nie jednej, ale wielu dydaktyk, często zupełnie odmiennych, skonfliktowanych, dyskursywnych.

           Debata nad paradygmatami współczesnej dydaktyki stwarza, jak się wydaje, szansę otwarcia przestrzeni dla krytycznej dyskusji w obszarze teorii kształcenia, wyjścia z wciąż trwałej w Polsce pułapki nawykowych praktyk edukacyjnych i nawykowego o nich myślenia.

Zapach jest elementem doświadczenia prawie wszystkich ludzi. Proces uspołecznienia, któremu człowiek podlega jest również procesem socjalizacji zapachowej. Coraz więcej badań naukowych przemawia za faktem, że zapachy wpływają na ludzkie myślenie i zachowanie. Wiele jest też przykładów ukazujących jak ważnym nośnikiem społecznych informacji jest zapach. Można śmiało powiedzieć, że woń wpisana jest we współczesne zjawiska społeczne, jak i, co oczywiste, w życie poszczególnych jednostek. Mimo, że współczesna socjologia jest w coraz większym stopniu dyscypliną wielowymiarową, niewiele jest w niej badań nad zmysłowymi aspektami życia społecznego. Lukę tę stara się wypełnić ta książka. Składają się na nią dwie podstawowe części: pierwsza poświęcona jest zapachowi i jego społecznym aspektom, druga – perfumom. W części pierwszej omówione zostały takie zagadnienia jak: fizjologia zmysłów człowieka, wpływ woni na zachowania ludzi, funkcjonowanie zapachu w przestrzeni społecznej, indywidualne i społeczne funkcje zapachu, a także miejsce doznań zmysłowych w nauce i kulturze. Część druga książki poświęcona jest perfumom. Ukazuję ich obecność w różnych obszarach życia kulturowo-społecznego, a w szczególności w muzyce, literaturze, historii i mitologii, sztukach plastycznych, przestrzeni miejskiej, polityce, religii i sztuce kulinarnej. Przyjmując perspektywę historyczną dokonuję analizy wzornictwa flakonów perfumeryjnych i nazw perfum. Omawiam też komponowanie pachnideł jak i jego silne powiązanie z kulturowo-ekonomicznymi procesami. Przestawiam wybrane aspekty promocji pachnideł, regulacji prawnej, analizę wonnych kompozycji w kontekście kultury indywidualizmu, jak i prezentuję perfumeryjne upodobania w różnych krajach świata. Najobszerniejszą część, poświęconą społeczno-kulturowej historii pachnideł poświęcam przedstawieniu i uzasadnienie historycznych przemian konwencji zapachowych, zachodzących pod wpływem zmian w kulturze i społeczeństwach różnych epok, ale i różnych szerokości geograficznych. Część ta nie tylko ukazuje kierunki owych przemian, ale też przedstawia ich społeczno- obyczajowo-kulturowe tło. Sensoryczne aspekty życia codziennego i codziennych praktyk, obecność pachnideł w otaczającym nas świecie jednoznacznie wskazują, że historia rozwoju sztuki perfumeryjnej jest swoistą historią tradycji i obyczajów człowieka, a rola pachnideł wykracza poza walory doceniane jedynie zmysłem powonienia. Książkę rozpoczynają rozważania nad rolą zmysłu powonienia w życiu człowieka, a kończą spostrzeżenia dotyczące znaczenia pachnideł w życiu jednostek, grup społecznych i w kulturze. Tym samym uświadamiają, że niewielki szklany flakon wypełniony płynem to nie tylko buteleczka perfum, ale też ważny element kultury.