Psychologia nieświadomości - Sigmund Freud

Tom ten obejmuje wybór pism dotyczących procesu kształtowania się tzw. "charakteru seksualnego" i tego, w jaki sposób przejawia się on w indywidualnym życiu erotycznym i emocjonalnym.

Siódmy tom dzieł Sigmunda Freuda obejmuje wybór pism poświęconych zjawiskom histerii i lęku - sięga on zatem do samych korzeni psychoanalizy, od badania histerii zaczęła się bowiem historia psychoanalitycznej refleksji nad człowiekiem.

Zygmunt Freud (1856-1939) - austriacki psycholog, psychoterapeuta, neurolog, neuropatolog, twórca psychoanalizy i psychologii głębi, chyba jedna z najważniejszych postaci w nauce o człowieku, postać wręcz symboliczna w nauce jak Einstein w fizyce, tak Freud w naukach o człowieku wyznaczali najważniejsze kierunki myśli. W zasadzie nie byłoby współczesnej psychologii bez freudyzmu, choć oczywiście wiele z jego tez zostało zweryfikowanych i wiele szkół w psychologii powstało wręcz jako kontrreakcja na tezy psychoanalizy.

W Psychopatologii życia codziennego Freud zajmuje się przede wszystkim mechanizmami, które powodują, że zapominamy (zarówno imiona, jak i wyrazy obce jak i nazwy i szyk zdań), popełniamy pomyłki w czytaniu i pisaniu. Także przejęzyczeniami, czynnościami pomyłkowymi, także zabobonami i błędami. Freud - pamiętajmy o tym - był przede wszystkim lekarzem. Jego samego w dużej mierze zaskoczyły rezultaty jego własnych badań tak bardzo bowiem ludzka natura okazywała się inna od tej jaką chciałby widzieć wiedeński mieszczanin z początku XX wieku. Jednak to badania konkretnych ludzi spowodowały, że Freud doszedł do swych wniosków o ludzkiej naturze. Te wyniki badań doprowadziły go do tezy iż wspólną zaś cechą zarówno najlżejszych, jak i najcięższych przypadków chorobowych, które mają także czynności pomyłkowe i przypadkowe jest to, że możemy te zjawiska sprowadzić do niezupełnie stłumionych treści psychicznych, które nie dopuszczone do świadomości nie są jednak pozbawione wszelkiej możności ujawnienia się.

Czynności pomyłkowe obejmują przejęzyczenia, błędne odczyty napisów, uproszczenia przedmiotów itp., znane każdemu z życia codziennego. Analiza tych przypadków prowadzi niezbicie - zdaniem autora - do ciemnych dziedzin życia psychicznego, takich jak: nikczemna zazdrość, wspomnienia seksualne z dzieciństwa czy aktualne zakazane życzenia seksualne, pragnienia ambicjonalne, niszczycielskie, nadmierne ambicje itp.

Drugi obszar zjawisk opisanych przez autora to zapominanie. Freud był przekonany, że jest ono dowodem istnienia stłumionych, wypartych ze świadomości treści dążących do ujawnienia się, jeżeli tylko zaistnieją korzystne po temu okoliczności. Może to nastąpić nawet po wielu latach od czasu stłumienia.

Kolejna grupa to marzenia senne, które stanowią - według Freuda - kopalnię materiału dowodowego na rzecz koncepcji psychoanalitycznej, są wytworem własnej psychicznej aktywności śniącego, realizacją życzeń o silnym ładunku emocjonalnym. W marzeniu sennym autor wyróżnia treść jawną i myśli utajone, podkreślając sens istnienia tych drugich.

"Chciałbym tu udzielić czytelnikowi pewnej rady. Jeżeli zawodowy psycholog „ocenia” cię w sytuacji, w której jesteś zagrożony i prosi cię o udział w teście plam atramentowych albo o uzupełnienie niekompletnych zdań lub o narysowanie czegokolwiek, wyjdź z jego gabinetu.

Poddanie się takim badaniom stwarza niebezpieczeństwo, że na twój temat zostanie podjęta bardzo poważna diagnoza, która będzie zupełnie bezpodstawna. Jeżeli kontaktujesz się z psychologiem z powodów prawnych, twoja wolność osobista może być poważnie zagrożona. Jeżeli otrzymałeś nakaz sądowy skontaktowania się z psychologiem, jeżeli to tylko możliwe, spokojnie odmów testowania i poproś o ustalenie innego terminu spotkania. Następnie natychmiast skonsultuj się z prawnikiem, którego możesz odesłać do źródeł cytowanych w tej książce lub do dużo bardziej obszernej listy w trzytomowej pracy Jaya Ziskina i Davida Fausta. Nie odpowiadaj na pytania, by potem nie zgodzić się na test. Każda z twoich odpowiedzi może zostać „zinterpretowana” jako wskazująca, że twój sprzeciw wobec całej procedury ma przyczynę w jakiejś formie psychologicznej patologii. Dla wyrachowanego psychologa ta interpretacja będzie poparta post hoc przez sam sprzeciw."

Robyn M. Dawes

Psychologia. Kluczowe koncepcje to pięć tomów solidnej wiedzy psychologicznej, podanej w niezwykle przystępny i przyjazny sposób. Nowe wydanie zostało zaktualizowane o wyniki badań z ostatnich lat oraz najbardziej aktualne zagadnienia. Podręcznik ten może służyć zarówno studentom, jak i entuzjastom psychologii.

W tomie II, Motywacja i uczenie się, Czytelnicy znajdą odpowiedzi na pytania:

• Co nas motywuje?
• Jakie procesy sterują naszymi emocjami?
• Jak psychologia poznawcza wyjaśnia uczenie się?
• W jaki sposób powstają wspomnienia?
• Dlaczego pamięć czasami nas zawodzi i co możemy z tym zrobić?
• Autorzy porządkują najważniejsze teorie emocji i motywacji, objaśniają mechanizmy warunkowania klasycznego i instrumentalnego oraz opisują, w jaki sposób psychologia poznawcza wyjaśnia proces uczenia się. Ostatni rozdział Autorzy poświęcili naturze pamięci i możliwościom jej usprawniania.
• Czytelnik dowie się także, jak wykorzystując krytyczne myślenie, rozstrzygać kontrowersyjne zagadnienia: czy „wykrywacze kłamstw” naprawdę wykrywają kłamstwa? Czy każdy z nas prezentuje odrębny „styl uczenia się”? Czy możliwe jest odzyskanie utraconych wspomnień?

Psychologia. Kluczowe koncepcje to pięć tomów solidnej wiedzy psychologicznej, podanej w niezwykle przystępny i przyjazny sposób. Nowe wydanie zostało zaktualizowane o wyniki badań z ostatnich lat oraz najbardziej aktualne zagadnienia. Podręcznik ten może służyć zarówno studentom, jak i entuzjastom psychologii.

W tomie IV, Psychologia osobowości, Czytelnicy znajdą odpowiedzi na pytania:

• Jakie czynniki kształtują osobowość?
• Jakimi „teoriami” posługują się ludzie, by zrozumieć siebie i innych?
• Jaka jest natura zaburzeń psychicznych?
• Jakie są konsekwencje etykietowania ludzi?
• Czym jest psychoterapia?
• Autorzy opisują najważniejsze teorie osobowości. Przedstawiają także ewolucję poglądów na źródła i terapię zaburzeń psychicznych. Odwołując się do klasyfikacji DSM-5, przybliżają wiedzę na temat podstawowych kategorii zaburzeń psychicznych oraz opisują dostępne nauce metody ich leczenia.
• Czytelnik dowie się także, jak wykorzystując krytyczne myślenie, analizować takie zagadnienia, jak dylemat osoba–sytuacja, etyczne aspekty badania przeprowadzonego przez Rosenhana w szpitalach psychiatrycznych czy praktyka psychologiczna oparta na dowodach naukowych.
• Czytelnik dowie się także, jak wykorzystując krytyczne myślenie, rozstrzygać kontrowersyjne zagadnienia: czy szczepienie dzieci podnosi ryzyko autyzmu? Czy „efekt Mozarta” naprawdę działa?

Każdy, kto choć w minimalnym stopniu korzysta z usług psychologii, lub ma taki zamiar, wiele zyska czytając Zakazaną psychologię.

Jak to się stało, że psychologowie przyczynili się do udoskonalenia tortur? Czym jest mózgowa pornografia? Ilu ofiarom traumatycznych wydarzeń pomoc psychologów przysporzyła dodatkowych cierpień? Czy rzucane przez psychologów klątwy mogą sprowadzić śmierć?

To tylko kilka spośród intrygujących pytań, na które, z właściwą sobie przenikliwością, poszukuje odpowiedzi Tomasz Witkowski – autor trzeciej części trylogii Zakazana psychologia.