Pieniądz i kryzysy - Dzieła wybrane Tom 1 - Friedrich August Hayek

Na początku 2017 roku George Selgin, słynny „rzecznik” wolnej bankowości, opublikował zbiór własnych tekstów o pieniądzu, napisanych w ciągu ostatnich kilkunastu lat. W efekcie powstała spójna, kompleksowa praca obejmująca tematykę od systemu bankowości we wczesnych Stanach Zjednoczonych, przez kulisy powstania Rezerwy Federalnej, po jej dorobek aż do czasów obecnych.

„Niewielu dzisiejszych ekonomistów jest zaznajomionych z systemami monetarnymi pozbawionymi banku centralnego funkcjonującymi w przeszłości. W swej ignorancji są przekonani, że systemy takie nie mogły działać prawidłowo. Nie powinno zatem zaskakiwać to, że mało który z nich poważnie traktuje możliwość, by takie alternatywy mogły zapewnić większą stabilność systemu monetarnego, niż robi to Fed i pozostałe banki centralne. Wśród wielu nieporozumień dotyczących dawnych i hipotetycznych systemów pieniężnych, szczególnie wyraźne jest mylenie ze sobą słabości tych systemów wynikających z procesów rynkowych z negatywnymi skutkami wywoływanymi przez rządowe interwencje w rynkowe systemy pieniężne i bankowe. Z tego podstawowego błędu bierze się upór, z jakim eksperci, pomimo kolejnych następujących po sobie porażek, upierają się przy propozycjach nakładania na system bankowy nowych warstw regulacji, zamiast zaakceptować to, że interwencje rządowe przynoszą głównie szkody”.

Mnogość definicji podaży pieniądza może wprawiać przeciętnego człowieka w zakłopotanie. O co chodzi z tymi wszystkimi M, od M1A i M1B do M8? Który z tych symboli oznacza prawdziwą podaż pieniądza, o ile którykolwiek samodzielnie do tego wystarcza? I może najistotniejsze: dlaczego depozyty bankowe wliczone są do różnych M jako podstawowy składnik podaży pieniądza? Wszyscy dziś wiedzą, że papierowe dolary, emitowane wyłącznie przez Banki Rezerwy Federalnej, zawierające napis „ten banknot jest legalnym środkiem płatniczym do regulowania wszelkich zobowiązań, publicznych i prywatnych”, to pieniądze. Ale dlaczego rachunki bieżące uważane są za pieniądz i na jakiej zasadzie powstają? Czyż nie można ich wypłacić na żądanie w postaci gotówki? Dlaczego więc wkłady na żądanie to też pieniądz, a nie tylko papierowe dolary, które je reprezentują? Jedną z niezwykłych implikacji zaliczania wkładów na żądanie do składników podaży pieniądza jest stwierdzenie, że banki tworzą pieniądz; że w pewnym sensie są fabrykami pieniędzy. Ale czy banki nie przekierowują jedynie powierzonych im oszczędności, pożyczając je inwestorom lub konsumentom? Skoro banki otrzymują nasze oszczędności i następnie je pożyczają, to jak właściwie tworzą pieniądze? W jaki sposób pasywa bankowe stają się składnikiem podaży pieniądza?

Murray Rothbard wyjaśnia mechanizm rabunku dokonywanego na nas przez banki. to nie jest teoria spiskowa. To książka ekonomiczna ujawniająca sprawy, o jakich nawet wykształceni ludzie nie wiedzą. Bankierzy się tym nie chwalą, bo i po co drażnić gawiedź. Przeczytacie i zrozumiecie skąd się wziął kryzys w USA i co nam naprawdę grozi. Jest ona uważana za najlepszy podręcznik z zakresu teorii pieniądza. Napisana językiem prostym, barwnym, a przede wszystkim przystępnym dla każdego, zawiera podstawy teorii pieniądza z punktu widzenia pragmatyki życia codziennego. W książce tej Rothbard daje zwięzły wykład tego, o czym czytać możemy w Tajnikach bankowości (Mystery of banking), a także w Ekonomii wolnego rynku, wiekopomnym dziele ekonomicznym, które właśnie wydaliśmy.

Nigdy dotąd nikt nie wyjaśnił mechanizmu inflacji i nie uświadomił szerszej publiczności jej szkodliwości w sposób równie przystępny i precyzyjny, co Henry Hazlitt.

Stosunkowo mało znana, a być może najważniejsza książka wybitnego ekonomisty amerykańskiego, autora słynnej Ekonomii w jednej lekcji.

Większość polskich ekonomistów traktuje inflację jako dobro samo w sobie. Coś, co nam pomaga w rozwoju gospodarczym. Nawet wybitni znawcy polityki monetarnej, prof. prof. Balcerowicz, Beksiak czy Winiecki nie mają zastrzeżeń do tego, że bank centralny zakłada sobie „cel inflacyjny’ w wysokości 2,5 procent rocznie. Pamiętajmy jednak że „cel 2,5” procent rocznie, to w skali jednego pokolenia (ok. 30 lat) spadek wartości pieniądza o ponad połowę. Ten skromny kompromis na rzecz monopolizacji polityki monetarnej i poddanie jej subiektywnym decyzjom władzy powoduje zniknięcie z naszych kont, lokat, funduszy emerytalnych 1/2 zasobów. Czy wiedząc o tym, że z 500 tys. zł jakie zgromadziliśmy w pocie czoła na swoją emeryturę ktoś (państwo), w ciągu 30 lat ukradł nam w majestacie prawa 250 tys. złotych, nadal tak chętnie godzić się będziemy na niewielki cel inflacyjny? Problem w tym, że my o tym rabunku nie wiemy. Większość przedstawicieli mediów, polityków, ekonomistów, ba nawet sami monetaryści nie rozumieją mechanizmu inflacji. Na polskich uczelniach uczy się studentów ekonomii, że inflacja to wzrost cen, a w TVN 24 czy TVP1 mówi, że rosnące ceny ropy naftowej napędzają nam inflację. Skąd przeciętny człowiek ma wiedzieć, czym jest inflacja i jak groźne jest to zjawisko. Ludwig von Mises uważał inflację za przyczynę większości wojen.

Bitcoin zapisał się w historii finansów jako realizowany na skalę światową eksperyment, którego sukces okazał się zaskoczeniem dla wielu uczestników rynku finansowego. W książce w przystępny i wyczerpujący sposób przedstawiono płatnicze i inwestycyjne zastosowania kryptowaluty bitcoin. Starannie przemyślany układ pracy prowadzi Czytelnika od zagadnień teoretycznych, rozprawiających się z kluczowymi wątpliwościami w zakresie klasyfikowania bitcoina, poprzez prezentację zasad funkcjonowania systemu tej kryptowaluty, aż do stopniowego odsłaniania jej zastosowań praktycznych.

W książce Czytelnikowi przedstawiono:
• systematyzację wiedzy teoretycznej w obszarze pieniądza cyfrowego, obejmującą definicję pojęcia kryptowaluta i kryptowaluta bitcoin,
• charakterystykę polskich użytkowników bitcoina oraz cele wykorzystywania przez nich kryptowaluty,
• determinanty rozpoczęcia akceptowania płatności w bitcoinach w handlu elektronicznym,
• uwarunkowania oraz perspektywy rozwoju płatniczego i inwestycyjnego zastosowania bitcoina.

Po co stworzono Międzynarodowy Fundusz Walutowy? A przede wszystkim: w jaki sposób prowadzona jest globalna wojna o pieniądz?

W książce tej, obejmującej ostatnie trzysta lat historii, wnikliwie i skrupulatnie pokazany został proces formowania sił, powstawania i narastania konfliktów, zawierania sojuszy i osiągania stanu równowagi pomiędzy elitami finansowymi Europy i Ameryki.
Dogłębna analiza zasadniczych (wciąż jednak niejawnych) mechanizmów podejmowania decyzji i kierownictwa we współczesnym świecie pozwoliła po raz pierwszy odkryć prawdziwą twarz sprawującego władzę międzynarodowego klubu bankierów. Niezwykłe historie opowiedziano żywym, klarownym językiem.

W Złotym spisku Ferdinand Lips zajmuje się chyba najczęściej dyskutowanym i najsłabiej rozumianym zagadnieniem: pieniądzem. Autorowi należy się podziw, ponieważ w ten sposób umożliwił nam lepsze zrozumienie kwestii o zasadniczym znaczeniu. Przedstawił nie tylko zarys historyczny, ale i ostatnie trendy, opisał także swoje osobiste doświadczenia, zdobyte jako szwajcarski bankier. Jego długa kariera w bankowości przydaje tej książce siły wyrazu i klarowności. Lips nie koncentruje się wyłącznie na własnych poglądach. Z wyjątkowym pietyzmem przedstawia wypowiedzi oraz poglądy innych autorów i bankierów – wielu z nich zalicza się do grona jego przyjaciół. W gruncie rzeczy byli to ludzie, którzy próbowali wskazać drogę ku solidnemu systemowi finansów oraz rzetelnej bankowości, jednocześnie zaś zwracali uwagę na fatalne błędy, jakie w twej sprawie bywały popełniane.

W powszechnym odczuciu produkcja pieniądza różni się zasadniczo od produkcji innych dóbr. Tymczasem Jörg Guido Hülsmann pokazuje, że można ją analizować za pomocą tych samych narzędzi, którymi posługujemy się zwykle w ekonomii i etyce. Podkreśla rolę pieniądza w gospodarce rynkowej i omawia moralne zagadnienia związane z konkurencją na rynku produkcji pieniądza. Głównym tematem książki są społeczne, kulturowe i duchowe skutki inflacji, której inicjatorem jest rząd. Hülsmann objaśnia, jak taka inflacja wpływa na funkcjonowanie krajowych i międzynarodowych systemów pieniężnych, przyczyniając się do niepożądanych zjawisk – koncentracji władzy i upadku rodziny. Przekonuje, że z punktu widzenia ekonomii i etyki, a z pewnością etyki chrześcijańskiej, dzisiejsze formy produkcji pieniądza budzą poważne zastrzeżenia. Nasz system pieniężny sprzyja niesprawiedliwemu pomnażaniu dochodów, niszczy bogactwo narodów i podkopuje moralne fundamenty życia społecznego; prowadzi do hiperinflacji i totalitaryzmu.

"O ponadprzeciętności Adama Heydla jako teoretyka ekonomii decyduje jego konsekwentna, bezpardonowa obrona mechanizmu rynkowego; uważał, że najlepiej sprzyja on rozwojowi gospodarczemu wszystkich społeczeństw. w dobie naporu różnych form gospodarowania i natężenia procesów regulowania gospodarki przez państwo, aż do gospodarki dyrektywnie planowanej, postawa A. Heydla była dowodem głębokiego, opartego na naukowej analizie przekonania, które głosił z dużą odwagą. Można więc sądzić, że jego osiągnięcia badawcze byłyby znacznie większe, gdyby nie został zamordowany przez okupanta w wieku zaledwie 48 lat. Nauka polska przedwcześnie utraciła dużego formatu uczonego i nie mniejszego formatu człowieka".

Otoczony coraz bardziej wyrafinowanymi technologiami, człowiek uległ złudzeniu, że jest panem swojego losu, w pełni kontroluje własną egzystencję.

Pandemia brutalnie przywołała go do porządku. Wobec rozwoju choroby bezsilni okazali się potężni, zdawałoby się, przywódcy świata.

Emmanuel Macron, jak 100 lat wcześniej car Mikołaj II z Rasputinem, uwierzył w genialną moc ekscentrycznego profesora chorób zakaźnych z Marsylii Didier Raoulta.

W Złotym spisku Ferdinand Lips zajmuje się chyba najczęściej dyskutowanym i najsłabiej rozumianym zagadnieniem: pieniądzem. Autorowi należy się podziw, ponieważ w ten sposób umożliwił nam lepsze zrozumienie kwestii o zasadniczym znaczeniu. Przedstawił nie tylko zarys historyczny, ale i ostatnie trendy, opisał także swoje osobiste doświadczenia, zdobyte jako szwajcarski bankier. Jego długa kariera w bankowości przydaje tej książce siły wyrazu i klarowności. Lips nie koncentruje się wyłącznie na własnych poglądach. Z wyjątkowym pietyzmem przedstawia wypowiedzi oraz poglądy innych autorów i bankierów – wielu z nich zalicza się do grona jego przyjaciół. W gruncie rzeczy byli to ludzie, którzy próbowali wskazać drogę ku solidnemu systemowi finansów oraz rzetelnej bankowości, jednocześnie zaś zwracali uwagę na fatalne błędy, jakie w twej sprawie bywały popełniane.