Teoria a historia. Interpretacja procesów społeczno-gospodarczych - Ludwig von Mises

Krótka ale treściwa!

eśli państwowa kolej czy poczta działają gorzej niż kolej czy poczta prywatna, to nie znaczy, że urzędnicy państwowi są gorsi od prywatnych, lecz że ciasny kaftan biurokratyczny paraliżuje inicjatywę jednostek, odbierając im motywację i inicjatywę charakterystyczną dla ludzi działających w systemie kapitalistycznym. To tłumaczy także dlaczego w instytucjach państwowych spotyka się mniej innowacji czy wynalazków niż w firmach prywatnych, zarządzanych w oparciu o mechanizm cen i rynek.
„Organizacja biurokratyczna i socjalizm – pisze Mises – oznaczają stagnację i zachowanie metod zachowawczych, podczas gdy organizacja w oparciu o zasady rynku kapitalistycznego to postęp i prosperita”.
Obrońcy socjalizmu nazywają się postępowcami, gdy w rzeczywistości są zwolennikami sztywnej rutyny, ograniczeń i strachu przed zmianami. Mówią o sobie „liberałowie”, „pionierzy wolności” podczas gdy w rzeczywistości robią wszystko by wolność obywateli maksymalnie ograniczać. „Nazywają siebie rewolucjonistami – pisze Mises – lecz pragną stworzyć wszechwładny rząd.”
W efekcie, zamiast obiecanego raju i dobrobytu tworzą gigantyczne, nudne i niesprawne biuro, w którym obywatele mają wykonywać podrzędne, bezmyślne i często irracjonalne funkcje. Pod dyktando wszechwiedzących uzurpatorów elit wspieranych przez państwowy aparat przymusu. Takim modelem posługuje się obecnie Unia Europejska.

"Kalkulacja ekonomiczna w socjalizmie" to esej Ludwiga von Misesa, jednego z najwybitniejszych przedstawicieli szkoły austriackiej w ekonomii, który opublikowano pierwotnie w 1920 roku. Jest to tekst klasyczny co najmniej z dwóch powodów: zawiera w skondensowanej formie ekonomiczną krytykę socjalizmu oraz jest punktem wyjścia jednej z ciekawszych debat, jakie przetoczyły się w naukach ekonomicznych. Teza Misesa sprowadza się do stwierdzenia, że w gospodarce socjalistycznej nie da się prowadzić rachunku ekonomicznego, a zatem będzie to gospodarka nieefektywna i marnotrawna. Adwersarze Misesa dowodzili z kolei możliwości funkcjonowania systemu, który część z nich określała mianem "socjalizmu rynkowego".

"Rząd wszechmogący" to pierwsza anglojęzyczna książka Ludwiga von Misesa. Jej wydanie w 1944 roku stało się ozdrowieńczym szokiem dla umęczonych wojną elit zachodniej Europy i Ameryki. Współcześnie, w dobie powracającej mody na kontrolowanie przez instytucje państwa kolejnych sfer życia gospodarczego i osobistego "Rząd wszechmogący" to znakomita przestroga przed rozwojem etatyzmu, a także narzędzie edukacji historycznej, politologicznej i ekonomicznej.

Mises w swojej książce rozważa i odrzuca kilka popularnych w tamtym czasie wyjaśnień powstania nazizmu, takich jak wrodzone ułomności niemieckiego charakteru narodowego. Zamiast tego patrzy na powstanie złowieszczej ideologii, którą określa mianem etatyzmu.
Mises na początek wskazuje, w jaki sposób upadł pruski liberalizm. Intelektualiści odrzucili wolny rynek na rzecz rozwiązań, które nie miały żadnego wsparcia ze strony poprawnej teorii ekonomii, a za to wskazywały na rolę państwa w tworzeniu narodowej potęgi i dobrobytu. System nazistowski był rozszerzeniem wcześniejszych tendencji etatystycznych w czasach Bismarcka i Wilhelma.

Ta książka to poradnik dla lidera. Pomoże Ci zbudować dobre relacje z zespołem — tak, by rósł i rozkwitał, a nie grzązł we wzajemnych pretensjach, animozjach i chorej rywalizacji. Zobaczysz też, jak stosować szeroko omówioną w tej książce strategię opartą na typologii, która pozwoli Ci wypracować najlepsze podejście do każdego z charakterologicznych typów sprzedawcy.

Powiedzmy, że jesteś naprawdę dobrym sprzedawcą, jednym z „młodych gniewnych” zespołu handlowców w Twojej firmie. Masz sukcesy, słupki idą w górę, koledzy Cię lubią, szef docenia, klienci powracają. Nagle – awansujesz. Zostajesz szefem tych, z którymi do tej pory przyjacielsko rywalizowałeś o wyniki sprzedaży. Stajesz się formalnym (albo nawet nieformalnym) liderem sprzedaży. W teorii. Ponieważ praktyka jest inna. W praktyce dobry handlowiec niekoniecznie od razu stanie się dobrym szefem handlowców. Jednak, choć samotnie awansowany, nie jesteś sam. W podobnej Tobie sytuacji było wcześniej wielu innych. Także autor tej książki – doświadczony lider sprzedaży i trener liderów.

Krótka historia człowieka to kolejna książka Hansa-Hermanna Hoppego, która zarówno w sposobie argumentacji, jak i treści argumentów przełamuje wiele współczesnych polityczno-poprawnościowych mitów i wymyka się tradycyjnym podziałom czy to na poszczególne nurty myśli politycznej, czy to na dyscypliny naukowe. Jeden z takich niekonwencjonalnych aspektów filozofii politycznej Hoppego starałem się choć trochę przybliżyć: tezę o prakseologicznej, socjologicznej i kompatybilności anarchokapitalizmu i konserwatywnego ładu kulturowo-moralnego. Z twierdzeniem tym, ale i z innymi tezami prezentowanymi przez Hansa-Hermanna Hoppego – o wyższości monarchii nad demokracją, o plutokratycznej naturze tej drugiej, o różnicach w inteligencji pomiędzy rasami, o niemoralnej naturze instytucji państwa etc.

Drugi, samodzielny tom tekstów Korwina poświęconych historii. Publicysta i polityk omawia wybrane wydarzenia z dziejów Polski i świata bez kłaniania się poprawności politycznej!

Korwin prezentuje swoje najsłynniejsze tezy historyczne. Jeśli nie interesują cię propagandowo-ideologiczne konstrukcje musisz tę książkę przeczytać.
W swoich felietonach Korwin-Mikke odnosi się do czasów I Rzeczpospolitej, naszych powstań narodowych, II Rzeczpospolitej...

Rewelacyjna historia ostatniego stulecia. 640 stron fascynujących faktów, o których mało kto wie. Napisana z pozycji „austriackiej”. Paula Johnsona nie muszę nikomu przedstawiać. Trudno dzisiaj o lepszego historyka współczesności.

"Szukamy tylko niewykwalifikowanych kandydatów”

Bovard słusznie zauważa, że odczucia administracji co do akcji afirmacyjnej najlepiej odzwierciedla proces rekrutacji pracowników przez agencje federalne. W 1995 roku Pentagon ogłosił, że „do awansowania pełnosprawnych, białych mężczyzn potrzebne jest specjalne pozwolenie”. Wydany przez Agencję ds. Żywności i Leków (Food and Drug Administration) „Poradnik o równych szansach przy zatrudnianiu pracowników” (Equal Employment Opportunity Handbook) radził, aby przy szukaniu kandydatów do pracy zmniejszyć naciski na takie urzędnicze czy biurowe wymagania, jak „znajomość zasad gramatyki” i „umiejętność pisania bez błędów”, gdyż mogą one negatywnie wpłynąć na zainteresowanie ze strony „mających zbyt mało wiedzy przedstawicieli grup i jednostek z upośledzeniami”. Znacznie większy absurd stał się jednak udziałem Służby Leśnej Stanów Zjednoczonych, którą krytykowano za to, że zatrudniała zbyt mało kobiet na stanowisku strażaków. Z tego powodu Służba Leśna dała ogłoszenie: „szukamy tylko niewykwalifikowanych kandydatów”. Dalej można przeczytać, że „rozważymy zgłoszenia tylko tych kandydatów, którzy nie spełniają standardów [tj. wymagań zawodowych]”. Wiemy teraz, że wskutek tej dziwacznej polityki nie obsadzono kluczowych stanowisk w jednostkach straży pożarnej, właśnie z powodu braku niewykwalifikowanych kandydatów.

Metody naukowe można stosować w ekonomii i uzyskiwać dzięki temu świetne wyniki, jednak większość popularnych ekonomistów to nie naukowcy, a dogmatycy. Zachowują się jak politycy, populiści albo propagandyści. Ignorują fakty, które nie popierają ich twierdzeń. Pragną naukowego prestiżu bez zachowania naukowego rygoru. Efektem takich działań są: kiepski wzrost gospodarczy, nieoczekiwane reakcje giełdy i rynków finansowych, a w konsekwencji — światowy kryzys, bankructwa i załamania finansowe.

Trzymasz w ręku książkę, która odsłania mroczne tajemnice elit, rządów i polityków. Wiedza w niej zawarta będzie bezcenna w obliczu kolejnego kryzysu, na który już teraz przygotowują się rekiny finansjery. Droga do ruiny wyjaśnia podstawowe procesy zachodzące w gospodarce. Pokazano w niej, jak posłużyć się trzema najważniejszymi nowymi narzędziami badawczymi w tej dziedzinie: psychologią behawioralną, teorią złożoności i wnioskowaniem przyczynowym. Opisano kilka wątków w skomplikowanej sieci XXI-wiecznych rynków kapitałowych. Powstał fascynujący i zarazem przerażający obraz. Niestety, prezentuje on przyszłość — niepodobną do niczego, co do tej pory widzieliśmy.

Po co stworzono Międzynarodowy Fundusz Walutowy? A przede wszystkim: w jaki sposób prowadzona jest globalna wojna o pieniądz?

W książce tej, obejmującej ostatnie trzysta lat historii, wnikliwie i skrupulatnie pokazany został proces formowania sił, powstawania i narastania konfliktów, zawierania sojuszy i osiągania stanu równowagi pomiędzy elitami finansowymi Europy i Ameryki.
Dogłębna analiza zasadniczych (wciąż jednak niejawnych) mechanizmów podejmowania decyzji i kierownictwa we współczesnym świecie pozwoliła po raz pierwszy odkryć prawdziwą twarz sprawującego władzę międzynarodowego klubu bankierów. Niezwykłe historie opowiedziano żywym, klarownym językiem.

Tematem niniejszej książki jest transfer potężnych środków finansowych z zachodnich banków do pokonanych po I wojnie światowej Niemiec. Środki te pozwoliły na budowę międzynarodowych karteli chemicznych, stalowych czy elektrycznych. W powstałych dzięki temu firmach, takich jak m.in.: I.G. Farben, Osram, A.E.G., Ford Motor, I.T.T. czy Opel strategicznymi udziałowcami były zachodnie firmy i instytucje finansowe, które zaangażowały się w manipulowanie politycznymi wydarzeniami doprowadzając Hitlera do władzy. Korzystając następnie z uprzywilejowanej pozycji w najwyższych kręgach nazistowskich Niemiec, poprzez transfer niezbędnych do rozpoczęcia wojny technologii, finansów i patentów budowały machinę wojenną Hitlera oraz bez żadnych utrudnień zbijały fortunę na produkcji wojennej dla wszystkich stron konfliktu.

Każdej wiosny od 1832 roku piętnaście nowych osób otrzymuje propozycję wstąpienia do zakonu Skull and Bones. Po ukończeniu Yale wiele z nich wspina się na szczyty władzy i nadaje kształt światu, w którym żyjemy.
Oto opowieść o tym, jak się to dzieje i dlaczego…

„Opinia publiczna powinna być ogromnie wdzięczna Antony’egmu Suttonowi za tę książkę. Stanowi ona bowiem swoisty elementarz umożliwiający prześledzenie dziejów rodzin, więzów krwi i zawikłanych związków biznesowych amerykańskiego establishmentu. Bez informacji dostarczonych przez Suttona nie jest możliwe pełne zrozumienie amerykańskiej historii i polityki zagranicznej”.

Ludzkie działanie miało 4 wydania amerykańskie i zostało przetłumaczone na kilkanaście języków, w tym chiński, japoński, rosyjski i czeski. Mamy je wreszcie po polsku.

Ludwig von Mises był najwybitniejszym obrońcą kapitalizmu i krytykiem socjalizmu w XX wieku, najważniejszym przedstawicielem austriackiej szkoły ekonomii, nauczycielem Hayeka, Rothbarda oraz wielu innych ekonomistów i naukowców. Przez całe dorosłe życie pisał i wykładał w różnych krajach.

Jest autorem kilkudziesięciu książek i ponad 250 artykułów. Po polsku ukazały się dotychczas: Interwencjonizm, Mentalność antykapitalistyczna, Liberalizm w tradycji klasycznej, Planowany chaos, Biurokracja, Ekonomia i polityka, Wspomnienia, Teoria a historia, Socjalizm, Teoria pieniądza i kredytu, Kalkulacja ekonomiczna w socjalizmie. Mimo to w naszym kraju jest wciąż prawie nieznany, choć nawet jego adwersarz Oskar Lange pisał, że Misesowi należy się pomnik. Mamy nadzieję, że ukazanie się Ludzkiego działania przerwie milczenie wokół dorobku Misesa. Ludzkie działanie to lektura obowiązkowa nie tylko dla wykładowców uczelni ekonomicznych i ich studentów, lecz także wszystkich, którzy chcą zrozumieć, czym jest na prawdę ekonomia. Uroczysta prezentacja książki odbyła się podczas konferencji "Mises obrońca cywlizacji i ekonomii" w Warszawie, 27 października 2007 r.